* بسم الله الرحمن الرحیم *
احکام نکاح یا ازدواج
بواسطه ی عقد ازدواج ، زن به مرد حلال می شود ، و آن بر دو قسم است دائم و غیر دائم .
عقد دائم آن است که مدّت زناشوئی در آن معیّن نشود ، و زنی را که به این قسم عقد می کنند دائمه می گویند، و غیر دائم آن است که مدّت زناشوئی در آن معیّن شود ، مثلا زن را به مدّت یک ساعت یا یک روز یا یک ماه یا یک سال یا بیشتر عقد نمایند ، و زنی را که به این قسم عقد کنند متعه یا صیغه می نامند .
احکام عقد
مسئله 2432- در زناشوئی چه دائم و چه غیر دائم ، باید صیغه خوانده شود و تنها راضی بودن زن و مرد کافی نیست و صیغۀ عقد را یا خود زن و مرد می خوانند ، یا دیگری را وکیل می کنند که از طرف آنها بخواند .
مسئله 2433- وکیل لازم نیست مرد باشد ، زن هم می تواند برای خواندن صیغۀ عقد از طرف دیگری وکیل شود .
مسئله 2434- زن و مرد تا یقین نکنند که وکیل صیغه را خوانده است ، نمی توانند به یکدیگر نگاه محرمانه نمایند ، و گمان به اینکه وکیل صیغه را خوانده است کفایت نمی کند ، ولی اگر وکیل بگوید صیغه را خوانده ام کافی است .
مسئله 2435- اگر زنی کسی را وکیل کند که مثلا ده روز او را به عقد مردی در آورد و ابتدای ده روز را معیّن نکند در صورتی که از گفتن زن معلوم شود که به وکیل اختیار کامل داده آن وکیل می تواند هر وقت که بخواهد او را ده روز به عقد آن مرد در آورد ، و اگر معلوم باشد که زن ، روز یا ساعت معینی را قصد کرده ، باید صیغه را مطابق قصد او بخواند .
مسئله 2436- یک نفر می تواند برای خواندن صیغه عقد دائم یا غیر دائم از طرف دو نفر وکیل شود و نیز انسان می تواند از طرف زن وکیل شود و او را برای خود بطور دائم یا غیر دائم عقد کند ولی احتیاط مستحب آن است که عقد را دو نفر بخوانند .
تعریف احتیاط مستحب : احتیاطی که غیر فتوای فقیه و رعایت آن لازم نیست. (یعنی در رعایت کردن و رعایت نکردن فتوا الزامی متوجه مقلد نیست فقط رعایت مستحب است.)
دستور خواندن عقد دائم :
مسئله 2437- اگر صیغه عقد دائم را خود زن و مرد بخوانند و اول زن بگوید : زَوَّجتُکَ نَفسی ِ عَلـَی الصَّداق ِ المَعلوُم (یعنی خود را زن تو نمودم به مهری که معیّن شده) پس از آن بدون فاصله مرد بگوید : قَبـِـلتُ التـَّـزو ِیجَ (یعنی قبول کردم این ازدواج را) عقد صحیح است و اگر دیگری را وکیل کنند که از طرف آنها صیغه ی عقد را بخواند چنانچه اسم مرد علی و اسم زن فاطمه باشد و وکیل زن بگوید : زَوَّجتُ مُوَکـِّلَتی فاطِمَة َ مُوَکـِّللکَ علی عَلـَی الصَّداق المَعلُوم ، پس بدون فاصله وکیل مرد بگوید : قَبـِـلتُ لِمُوَکـِّـلی علی عَلـَی الصَّداق ، صحیح می باشد .
دستور خواندن عقد غیر دائم :
مسئله 2438- اگر خود زن و مرد بخواهند صیغه عقد غیر دائم را بخوانند ، بعد از آنکه مدت و مهر را معیین کردند ، چنانچه زن بگوید : زَوَّجتُکَ نَفسی ِ فِی المُدَّة ِ المَعلُومَةِ عَلیَ المَهر ِ المعلُوم ، بعد مرد بگوید : قَبـِـلتُ ، صحیح است . و اگر دیگری را وکیل کنند اول وکیل زن بوکیل مرد یا به خود مرد بگوید : مَتَّعتُ مُوَکـِّلَتی ِ مُوَکـِّللکَ فی ِ المُدَّة ِ المَعلُومَةِ عَلیَ المَهر ِ المعلُوم ، پس بدون فاصله وکیل مرد بگوید : قَبـِـلتُ لِمُوَکـِّـلی هکـَذا ، صحیح می باشد .
اگر مرد وکیل نداشته باشد و خودش با وکیل زن بخواهند عقد ازدواج بخوانند وکیل زن به جای مُوَکـِّللکَ می گوید أنتَ .
تفاوت قابل توجهی در تفاوت فتواوای مراجع جامع الشرایط تقلید در مسائل گفته شده مشاهده نمی شود جز اذن پدر یا جد پدری برای دختر باکره .
برگرفته از رساله مرحوم آیت الله شیخ محمد فاضل لنکرانی
گرد آورنده : احمد سراب